Sevranur Yetkin
Dalga dalga soruyor dünya:
“İyilik neden durdurulur gecenin ortasında?”
Tarih 1 Haziran 2025… İtalya’nın Catania (Sicilya) limanından yola çıkan 12 yürekli insan… Madleen gemisi Gazze’ye insani yardım ulaştırmak amacıyla yola çıktı. Gemi, “Özgürlük Filosu” (Freedom Flotilla) adlı sivil girişimin bir parçasıydı ve 2025 baharında başlayan bir dizi organizasyonun devamı niteliğindeydi. Amaç İsrail’in Gazze ablukasını protesto etmekti. Gemi uluslararası sularda barışçıl bir şekilde ilerliyordu. Yaklaşık 2000 kilometre sürecek yolculuğun sonunda herhangi bir müdahale olmazsa 7 Haziran’da Gazze’ye ulaşması bekleniyordu. Gemide Bebe maması, un (~100 kg), pirinç (~250 kg) Bez, hijyen ürünleri, su arıtma kiti, tıbbi malzeme, koltuk değnekleri, çocuk protezleri vardı.
Gemide toplam 12 kişi vardı: 11 aktivist ve 1 gazeteci. Gemidekiler; Greta Thunberg – İsveçli iklim aktivisti, Rima Hassan – Fransız Filistinli, Avrupa Parlamentosu Üyesi, Yasemin Acar – Alman-Türk aktivist, Baptiste Andre – Fransız doktor ve aktivist, Thiago Ávila – Brezilyalı sosyo-çevreci aktivist, Yanis Mhamdi – Fransız gazeteci/yönetmen, Pascal Maurieras – Fransız aktivist ve denizci, Reva Viard (Reva Seifert‑Viard) – Fransız aktivist, Sergio Toribio – İspanyol aktivist, Sea Shepherd üyeliği, Marco van Rennes – Hollandalı aktivist, Suayb Ordu – Türk aktivist ve Omar Faiad – Fransız Al Jazeera Mubasher muhabiri
1 Haziran 2025’te, 18 metre uzunluğundaki insani yardım yelkenlisi “Madleen”, İtalya’nın Katanya Limanı’nda Gazze kentine doğru yola çıktı. Uluslararası sularda, barışçıl bir görevle ilerliyordu.
İsrail ordusu, geminin Gazze kıyısına doğru ilerlemesine karşı çıkıyor ve “Gazze deniz sahasının kapalı” olduğunu öne sürerek rotasını değiştirmesini talep etti.
9 Haziran 2025 sabahı erken saatlerde, Madleen gemisinin çevresi farklı yönlerden İsrail savaş botları tarafından kuşatıldı. Bu sırada gemiye İHA (drone) ile beyaz, tahriş edici bir sıvı püskürtüldü, ardından iletişim sistemleri engellendi
Yaklaşık saat 03:00’te, 5 adet İsrail Deniz Kuvvetleri botu gemiye müdahale etti. İsrail askerleri gemiye çıktı, aktivistler can yelekleriyle ellerini kaldırmaya hazırlanırken videosuz hiçbir iletişim kalmadı.
Özgürlük Filosu Koalisyonu, bu operasyonla birlikte “aktivistlerin kaçırıldığını” açıkladı.
Baskının ardından gemi, İsrail’in Aşdod (Usdud) Limanı’na çekildi. Aktivitistler – aralarında Türkiye’den Hüseyin Şuayb Ordu ve Yasemin Acar gibi isimlerin de olduğu 12 kişi – Ben Gurion Havalimanı’na götürüldü. Bazı aktivistlere, sınır dışı edilme belgelerini imzalamaları teklif edildi, kabul etmeyenler ise mahkemeye sevk edildi.
Uluslararası ve Yerel Tepkiler
BM, AB ve Avrupa ülkeleri
Birleşmiş Milletler uzmanları, geminin uluslararası sularda durdurulmasını kınayarak güvenli geçiş talep ettiler .
İrlanda Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Simon Harris, “Gazze’deki aç insanlara gıda ve ilaç ulaştırma konusunda inanılmaz bir çaba” olarak nitelendirdi .
Birleşik Krallık milletvekili Jeremy Corbyn, gemi mürettebatına desteğini açıkladı .
Avrupa Parlamentosu, özellikle MEP Rima Hassan’ın güvenliğinin sağlanması için İsrail ile temasa geçti ve İspanya da İsrail büyükelçisini çağırarak protestoda bulundu .
İsrail’in yorumu
İsrail Dışişleri, gemiyi “ünlü selfie yatı”, aktivistleri ise “antisemit” olarak tanımladı .
Savunma bakanı Israel Katz, bu harekâtı “blokajı korumak” amacıyla ilan etti .
Sivil toplum ve insan hakları örgütleri
Freedom Flotilla Coalition, bu eylemi “uluslararası hukuk ihlali” ve “deneysel kaçırma” olarak nitelendirdi .
Amnesty International ve Amerikan-İslam İlişkileri Konseyi (CAIR) olayı “yasa dışı alıkoyma” ve “uluslararası korsanlık” olarak tanımladı .
Hükümetlerden resmî tepkiler
Türkiye, İsrail’i “uluslararası hukuku açıkça ihlal etmek”le suçlayıp, müdahaleyi “devlet terörü” olarak nitelendirdi .
İspanya, gemideki İspanyol aktivist Sergio Toribio için konsolosluk müdahalesiyle tepki gösterdi .
Fransa, Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve Dışişleri Bakanlığı, gemideki 6 Fransız vatandaşı için hızlı geri dönüş ve konsolosluk ziyaretini talep etti .
Brezilya, aktivist Thiago Ávila’nın serbest bırakılması ve yardım girişimlerine yönelik engellerin kaldırılması çağrısında bulundu .
İsveç, özellikle Greta Thunberg’in durumu nedeniyle süreci sıkı takibe aldı .
Amerika’dan siyasî yorumlar
Senatör Lindsey Graham, “Umarım Greta ve arkadaşları yüzme biliyordur!” diyerek tartışmalara neden oldu; muhalifler bu ifadeyi “askeri tehdit” olarak değerlendirdi .
Eski ABD Başkanı Trump ise Thunberg’i “tuhaf ve öfkeli” olarak niteleyip, ona “öfke kontrolü” tavsiyesinde bulundu.
Hamas, operasyonu “uluslararası hukuka aykırı” ve “devlet terörü” olarak tanımladı . Çeşitli Avrupa ülkelerinde, Avustralya, Brezilya ve Türkiye’de protestolar düzenlendi. Göstericiler İsrail’e tepki gösterip, hükümetlerini kınadı .
Madleen, uluslararası kamuoyuna Gazze’deki insan hakları ihlallerini duyurmak ve Filistin halkına uluslararası dayanışmayı göstermek istemişti. Madleen sadece yardım taşıyan bir gemi değil, aynı zamanda Gazze’ye uygulanan ablukanın meşruluğunu sorgulayan ve uluslararası toplumun dikkatini çeken barışçıl bir eylem platformuydu. Gemi uluslararası seyir halindeyken İsrail tarafından durdurulması, yardım misyonunun sembolik değerini daha da arttırdı. Gemi Gazze’ye ulaşsaydı İsrail’in 2007’den beri uyguladığı deniz ablukasının “aşılabildiğini” görmüş olacaktık. Bu durum bölgesel dengeleri ve uluslararası diplomatik tutumları etkileyebilecek sembolik bir zafer olacaktı…
