Fernanda Gonzalez
Aspirin, onlarca yıldır risk altındaki hastalarda kalp krizi ve felçlere karşı koruma amacıyla önerilen, dünyada yaygın olarak kullanılan ilaçlardan biridir. Ancak yeni bir çalışma, başka bir yaygın kullanılan kan sulandırıcı veya pıhtıönler olan clopidogrelinin ciddi kalp krizi ve felçleri önlemede daha etkili olduğunu ve herhangi bir ek risk taşımadığını ortaya çıkardı.
Bu bulgu, ABD, Birleşik Krallık, İsviçre, Avustralya ve Japonya’dan bilim insanlarının oluşturduğu uluslararası bir ekibin araştırmasının sonucudur. Ekibin çalışmaları bir meta-analizdir; yani daha büyük miktarda veriye bakarak daha güvenilir bir sonuca ulaşmayı amaçlayan, birden fazla küçük çalışmanın sonuçlarını toplayan ve analiz eden bir çalışmadır. Toplamda, bu meta-analiz, damarlarda yağ birikmesine neden olan ve kalp krizi ile kalp yetmezliği gibi ikincil etkilere yol açabilen koroner arter hastalığı (KAH) tanısı almış yaklaşık 29.000 hastadan elde edilen klinik verileri inceledi.
Uzmanlar, PubMed, Scopus, Web of Science ve Embase gibi tıbbi veritabanlarında 12 Nisan 2025’e kadar yayımlanan KAH tedavisine yönelik tesadüfi klinik çalışmalarını sistematik şekilde taradı. Amaç, aspirin ile clopidogrelinin kardiyovasküler ölümleri, kalp krizlerini ve felçleri önlemedeki etkinliğini karşılaştıran sonuçları belirlemekti.
Analiz, ortalama 2,3 yıl boyunca aspirin veya clopidogrel ile tedavi edilen doğrulanmış KAH vakalarına ait klinik bilgilerin yer aldığı yedi araştırmaya odaklandı. 5,5 yıllık takipten sonra araştırmacılar, clopidogrel verilenlerde önemli kardiyovasküler olay riskinin aspirine göre yüzde 14 daha düşük olduğunu gözlemledi.
Araştırmayı yürüten ekip, bu bulguların “kanıtlara katkı sağladığını” ve önemli kalp damarları ile beyne giden damarlara (serebrovasküler) ilişkin hastalıkları önlemede clopidogrelinin aspirinden daha üstün olduğunu ortaya koyduğunu belirtti. Araştırmacılara göre bu bulgular, mevcut KAH hastalarında aspirin yerine clopidogrel kullanılmasını desteklemekte ve kalp krizi gibi ciddi komplikasyonların önlenmesine yardımcı olabileceğini göstermektedir. Bulgular The Lancet (hakemli genel tıp) dergisinde yayımlandı.
Ölüm oranı ve kanama riski açısından meta-analiz, her iki grupta da benzer oranlar bulunduğunu ve clopidogrelinin en az aspirin kadar güvenli olduğunu doğruladı.
Araştırmacılar The Lancet’te yayınlanan makalelerinde “Bildiğimiz kadarıyla, clopidogrelin tek ilaç kullanım tedavisinde (monoterapi) güvenlikten ödün vermeden aspirinden daha yüksek etkinliği sürekli olarak göstermiş tek antitrombosit tedavisidir,” diye yazdı.
Bu keşif uluslararası tıbbi kılavuzları dönüştürebilir. Clopidogrel, güvenilir jenerik versiyonları bulunan, yaygın olarak erişilebilir ve uygun fiyatlı bir ilaçtır; bu özellikler onun rutin klinik uygulamaya kolayca entegre edilmesini mümkün kılar. Yine de uzmanlar, clopidogrelinin maliyet etkinliğini ve farklı topluluklardaki performansını değerlendirmek için daha kapsamlı araştırmalara ihtiyaç olduğunu vurgulamaktadır.
Kalp-damar (kardiovasküler) hastalıkları dünyada en fazla görülen ölüm nedenidir. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre her yıl yaklaşık 17,9 milyon insan bu hastalıklar nedeniyle hayatını kaybetmektedir. Bu ölümlerin her beşinin dördünden fazlası koroner kalp hastalığı veya felçten kaynaklanmaktadır. Yeni araştırma, clopidogrelin, dünya genelinde görülme sıklığı artmaya devam eden bu küresel sağlık sorunuyla mücadelede önemli bir alternatif haline gelebileceğini göstermektedir.
Bu makale ilk olarak WIRED İspanyolca’da yayımlanmış ve İspanyolca’dan çevrilmiştir.
Fernanda Gonzales, WIRED İspanyolca için katkıda bulunan bir yazardır.
Tercüme: Ali Karakuş
