Mel Gurtov
Artık Arkadaş Değiller
2019 yılında Donald Trump ve Narendra Modi, Houston’da 50.000 kişinin katıldığı “Howdy Modi” mitingiyle dostluklarını sergilediler. Ardından Hindistan’da 100.000 kişinin katıldığı “Namaste Trump” etkinliğini düzenlediler. Daha Şubat ayında Trump, iki ülkenin “refah için mega bir ortaklık” kurduğunu söyleyerek Modi’ye övgüler yağdırmıştı.
Trump, ABD’deki Hint diasporasının gözdesiydi. Modi’nin, Müslüman azınlığa karşı şiddeti körükleyen agresif bir Hindu milliyetçisi olarak bilinen geçmişini görmezden gelmeye fazlasıyla istekli görünüyordu. İki adam da güçlü liderlik yönetimine hayranlık duyuyor ve insan haklarına karşı kayıtsızlıklarıyla dikkat çekiyordu.
O zaman öyleydi; şimdi ise durum farklı. Trump, uzun süreli dostluğu, Hindistan mallarına uyguladığı yüzde 25’lik gümrük vergisi ve Hindistan’ın Rus petrolü satın almasını protesto etmek amacıyla ek yüzde 25’lik ceza vergisiyle değiştirdi. ABD’nin Hindistan ile olan ticaret açığı da boşanma gerekçesi olarak öne sürüldü.
Ancak Bloomberg’e göre asıl neden, Trump’ın, Hindistan ve Pakistan’ın mayıs ayında vardığı ateşkeste kendisinin katkısı olduğunu iddia ettiği rol için Hindistan’ın ona övgüde bulunmamasına içerlemiş olması olabilir. Bloomberg, “ABD, Modi’nin Trump’ın ateşkesteki rolünü kabul etmesini doğrudan talep etmemiş olsa da, Yeni Delhi’deki yetkililere göre Hindistan, o telefon görüşmesinden sonra Beyaz Saray’ın tutumunda bir değişim fark etti,” diye bildiriyor. Trump’ın kendisini “barış başkanı” olarak lanse ettiği ve Nobel Barış Ödülü’ne olan iştahı düşünüldüğünde, bu haberin inandırıcılığı artıyor.
Artık Hindistan gözden düştüğüne göre, Trump Hindistan ekonomisini (Rusya ekonomisiyle birlikte) “ölü” ilan etti. Oysa bu, yüksek teknoloji ekonomisiyle dünyanın en parlak yıldızlarından biri olarak görülen Hindistan. Ancak Trump için her şey kişiseldir: Apple, Eli Lilly, Blackstone ve diğer ABD’li çok uluslu şirketlerin ABD’ye daha fazla yatırım yapmak yerine Hindistan’da faaliyet göstermesinden rahatsızdır. Trump’ın uyguladığı gümrük vergileri bu şirketleri zor durumda bırakıyor. Trump, Apple’ın ABD merkezli üretime 100 milyar dolar yatırım yapacağını duyurdu, ancak Apple daha önce de böylesi büyük vaatlerde bulunmuştu.
Stratejik Hatalar
Stratejik düşünmemek pahalıya mal olabilir. Hindistan, Trump’ın ilk döneminde bile ABD tarafından uzun süredir Çin’e karşı bir denge unsuru olarak görülüyordu. Son zamanlarda yapılan Hindistan-Çin sınır görüşmeleri, son 60 yıldır süren çatışmaların ardından gerilimin azaldığını ve diplomasiye öncelik verildiğini gösteriyor.
ABD ile Hindistan arasındaki kopuş, Pekin ve Yeni Delhi’nin yeni ortaklık kaynakları bulmasına yardımcı olacaktır. Modi, Trump’ın sosyal medyadaki zorbalığını memnuniyetle karşılayan Çin’in Hindistan büyükelçisiyle zaten temasa geçti. Modi, yedi yıl sonra ilk kez Çin’i ziyaret edecek.
Trump’ın ekibi, ticaret yaptırımının Modi’yi Putin’in kollarına itmenin bedeline değip değmeyeceğini düşünmek isteyebilir. Biden’ın dışişleri bakan yardımcısı Kurt Campbell bu konuda oldukça netti: “Hindistan’a Rusya ile ilişkilerini feda etmesi gerektiğini söylerseniz, Hintli stratejistler tam tersini yapacaktır.”
Ve öyle de yaptılar. Trump’ın gümrük vergisi açıklamasının ardından, Modi’nin dışişleri bakanı Moskova’yı ziyaret etti ve Modi, Vladimir Putin ile telefonda görüştü. Modi, görüşmeyi övgüyle anlattı: “Dostum Başkan Putin ile çok iyi ve ayrıntılı bir görüşme yaptık. Ukrayna’daki son gelişmeleri paylaştığı için kendisine teşekkür ettim. Biz… Hindistan-Rusya Özel ve Ayrıcalıklı Stratejik Ortaklığını daha da derinleştirme taahhüdümüzü yeniden teyit ettik.”
Hindistan’ın Rusya’ya ihracatı artık artacak ve Hindistan, iş gücü eksikliklerini gidermek amacıyla bilişim, inşaat ve mühendislik alanlarında yetkin işçileri Rusya’ya gönderecek. Hindistan’ın Rusya’dan petrol ithalatı ise Trump’ın tehditlerinden etkilenmeden devam edecek.
Trump’ın bir diğer stratejik hatası, Küresel Güney’in önde gelen iki sesini — Hindistan ve Brezilya’yı — aynı anda kendinden uzaklaştırmasıdır. Her ikisi de BRICS grubunun (Brezilya-Rusya-Hindistan-Çin-Güney Afrika) kurucu üyeleridir. Bu beş ülkenin tamamı şu anda Trump ile anlaşmazlık yaşamaktadır; çünkü Trump, bu ülkeleri ticaret işlemlerinde dolar yerine kendi para birimlerini kullanmaları hâlinde yüksek gümrük vergileriyle tehdit etmiştir.
Modi, BRICS’teki mevkidaşlarına, Hindistan ekonomisinin Trump’ın gümrük vergilerinin yaratacağı darbeyi kaldıramayacağını mutlaka söyleyecektir. Çin ve Rusya’nın ilk adımı atarak yardım edeceğini bekleyebilirsiniz.
Karşı Saldırı
Hindistan’ın Trump’a karşı başka mücadele yolları da var. Dışişleri Bakanlığı, ABD’nin kararının “son derece talihsiz” olduğunu ve “Hindistan’ın ulusal çıkarlarını korumak için gerekli tüm adımları atacağını” belirtti. Hindistan basını ise daha az diplomatikti. Tanınmış bir gazeteci olan Barkha Dutt, Fareed Zakaria’nın CNN’deki röportajında, Hindistan’da hiç kimsenin Trump’ın gümrük vergisi artışları için öne sürdüğü gerekçelere inanmadığını söyledi.
Dutt, Trump’ı “çocukça,” “saçma” ve “zorba” olarak nitelendirdi. ABD mallarına yönelik bir boykot sürüyor ve Hindistan, Trump’ın gümrük vergilerine karşı harekete geçmesi için Dünya Ticaret Örgütü’ne başvuruda bulundu. Modi, ayrıca Trump’ın vergilerine karşılık olarak Brezilya Devlet Başkanı Lula’dan ilham alarak ihracatçılara 5,5 milyar dolarlık kredi ve vergi ertelemesi sözü verebilir.
Başka herhangi bir yönetimde, Hindistan’ın yaptığı ya da söylediği hiçbir şey yakın ilişkileri zedelemezdi. Ancak bu, kişisel kırgınlıkların ve ticaretin, stratejik düşüncenin ve ulusal çıkarlara dayalı politikanın yerini aldığı Trump dönemi.
Trump kaybedenlerin oyununu oynuyor.
Kaynak: https://www.counterpunch.org/2025/08/25/honeymoon-over-trump-divorces-india/
