Tanner Brown
Çin’in güneyindeki Foshan şehrinde, bir deponun floresan ışıkları altında Liu Wenyi, işçilerin kimseye gönderilmeyecek olan seramik çaydanlık kutularını kapatmalarını izliyor. Kaliforniya’daki alıcı, geçen hafta siparişi iptal etti — tam da yeni ABD gümrük vergilerinin ürünlerindeki toplam vergi oranını %150’nin üzerine çıkarmasının hemen ardından.
“Sanki bir kapı aniden yüzümüze çarparak kapandı,” diyor, bir zamanlar ürünlerinin %70’ini ABD’ye gönderen orta ölçekli ihracatçı Harmony Clayworks’ün 42 yaşındaki kurucusu Liu. “Amerikalı müşterilerimiz için fiyatları sabit tutmaya çalıştık ama kâr marjları eridi. Kan kaybediyoruz.”
Liu, Trump yönetiminin ticaret dengesizliklerini azaltmak ve Çin imalatına olan bağımlılığı kırmak amacıyla, Çin mallarının geniş bir yelpazesine yönelik başlattığı agresif yeni gümrük tarifelerinin baskısını hisseden binlerce küçük ve orta ölçekli Çinli ihracatçıdan yalnızca biri. Çin’de sahada, bu yük doğrudan Liu gibi işletme sahiplerinin omzuna biniyor.
Hayatta kalmaları, artan maliyetleri karşılamalarına, tedarik zincirlerini yeniden şekillendirmelerine ya da ABD pazarını tamamen terk etmelerine bağlı — üçü de zor ve hoş olmayan seçenekler. Küçük ihracatçılar için kâr marjları zaten oldukça düşüktü. Fiyatları artırmak denizaşırı alıcıları kaybetme riskini taşırken, artan maliyetleri üstlenmek kârların erimesi anlamına geliyor.
“Eskiden %12’lik bir marjımız vardı. Artık yok,” diyor Zhao Chen, Çin’in Zhejiang eyaletinin kuzeydoğusundaki, yük tonajına göre dünyanın en işlek limanına ev sahipliği yapan Ningbo kentinde faaliyet gösteren küçük bir elektrikli el aleti üreticisi olan BrightPeak Tools’un genel müdürü. “Sadece bir akülü matkapta, gümrük vergisi tek başına 8 ila 10 dolar ekliyor. Bunun hepsini perakendecilere yansıtamayız, yoksa çekip giderler.”
Zhao’nun şirketi, personelinin %15’ini işten çıkarmak ve montaj hattını genişletme planlarını askıya almak zorunda kaldı. “Pandemiden toparlanmakta olduğumuzu sanmıştık,” diyor. “Şimdi kontrol edemediğimiz bir ticaret savaşıyla uğraşıyoruz.”
BrightPeak, satılamayan stoklarını elden çıkarmak için Çin’deki yerli alıcılara indirim yapmaya başladı. Bu belirsiz bir ihtimal çünkü Çinli üreticiler tarihsel olarak ihracata bağımlıydı ve konut piyasasındaki düşüşten ağır etkilenen tüketiciler geri çekildi. “Bu ideal değil,” diyor Zhao. “Ama elde kalan stok daha kötü.”
HuaHua Live ve TigerMall gibi çevrimiçi platformlar, vatansever Çinli alıcılara yönelik canlı yayın satışlarında bir artış gördü. Şirketler satılamayan ihracat mallarını yüksek kaliteli “yabancı sınıf” ürünler olarak markalaştırıyor.
“Çinli tüketiciler illa ki 300 dolarlık Amerikan tarzı bir hava temizleyici satın almak istemiyor,” diyor butik ev eşyaları markası Reframe Living’in kurucusu Lin Fei. “O ürün Los Angeles’taki bir apartman dairesi için tasarlanmıştı, Wuhan’daki üçüncü katta bir apartman dairesi için değil.”
Buna rağmen, minimalist masa ve raflarını Çin’deki ortak çalışma alanları ile üniversite yurtlarına, indirimli fiyatlarla pazarlamaya başladı. “En azından elektrik faturasını ödüyor,” diyor.
“Eskiden Malezya’daki bir ortağımdan metal menteşeler alır, bunları Shenzhen’de özel mobilyalara monte ederdim,” diyor Lin. “Şimdi ise, ürünün yarısı yurtdışında üretilmiş olsa bile, sadece ‘Çin’de monte edilmiştir’ etiketi tam gümrük vergisini tetikleyebiliyor.”
Bu durumla başa çıkmak için Lin, bazı nihai montaj işlemlerini Endonezya’ya taşımayı araştırıyor. Ancak yeni bir tesis kurmak, özellikle küçük bir ekip için, kendi maliyetlerini de beraberinde getiriyor. “Bu öyle bir düğmeye basmak kadar kolay değil,” diyor. “Personel, alan, hukuki danışmanlık, vergi kaydı gerekiyor. Tüm bunlar zaman ve sermaye ister — şu anda elimizde çok az olan iki şey.”
Şimdilik, küçük ve orta ölçekli ihracatçıların çoğu sırada ne olacağını görmek için bekliyor. Asıl soru, bu yoğun ticaret düşmanlığı evresinin kalıcı mı olacağı yoksa periyodik olarak kötüleşip hafifleyen ekonomik çekişmenin bir başka turu mu olduğu.
Ancak belirsizlik şimdiden zarara yol açtı. Finansman daha kıt, planlama ufku daha kısa ve güven duygusu daha kırılgan.
“Yalnızca gümrük tarifeleri konusunda endişeli değiliz,” diyor BrightPeak Tools’tan Zhao. “Gelecek ay yeni ürün kategorileri ekleyebilirler diye de endişeliyiz. Ya da kuralları yine değiştirebilirler. Kumun üzerine iş inşa edemezsiniz.”
Uzmanlara göre, gümrük vergileri ne kadar uzun süre yürürlükte kalırsa, küçük firmaların kapanma ya da ABD pazarından kalıcı olarak çekilme ihtimali o kadar artıyor. Bazı firmalar faaliyetlerini yurtdışına kaydırarak uyum sağlayabilir, ancak pek çoğu için Çin’deki altyapıya ve iş gücüne yapılan yatırımlar artık geri dönülemez boyutta.
Liu Wenyi, çaydanlık dolu kasalarının yanında dururken felsefi bir bakış açısıyla konuşuyor:
“15 yıldır ihracat yapıyorum,” diyor. “ABD eskiden hayalimizdeki müşteriydi. Şimdi ise işimizi isteyip istemediklerinden emin değilim. Belki de bu kadar çok çabalamayı bırakmamızın zamanı gelmiştir.”
Kaynak: https://www.barrons.com/articles/chinese-exporters-tariffs-effects-e1bc39dd?st=nLCw2f
